Đập Đá Dựng nằm cách trung tâm thị xã La Gi chưa đầy một cây số, bắc ngang qua dòng sông Dinh, nằm nối với hai bờ phường Tân An và phường Tân Bình, thị xã Lagi, tỉnh Bình Thuận. Đập nước này được xây dựng từ năm 1958 để dự trữ nguồn nước sinh hoạt cho tỉnh lỵ và nước thủy lợi cho những cánh đồng Tân Bình,Tân Lý, Tân Thiện. Đập nằm ở vị trí có nhiều tảng đá to, có nhiều hình thù nằm chồng dựng, vắt vẻo lên nhau trông rất kỳ vỹ, thích mắt. Đập có bề ngang gần 100m, lòng đập sâu gần 10m, chân đập cao khoảng 30m, được xây dựng để tưới tiêu ruộng vườn cây cối và dự trữ nguồn nước sinh hoạt cho người dân thị xã Lagi. Mùa mưa nước tràn mặt đập, tạo nên một dòng thác hùng vĩ vỗ trắng chân đập.
Lúc mới xây, đập có một nhà thủy tạ được xây theo dáng dấp chùa Một Cột ở Hà Nội nằm trên lòng hồ của đập. Có nhiều năm Đập Đá Dựng bị hoang phế nay được cải tạo, nâng cấp, vẫn còn một quần thể đá lô nhô dưới làn nước đập đổ xuống tạo ra những đám mù sương huyền ảo. Phía bên trái đập có nhiều cụm đá lớn liền nhau xen kẽ dưới cây rừng quấn đầy dây leo, đường đi chênh vênh được gia cố thêm những bậc tam cấp xi măng để đến một ốc đảo đá có dựng nhà mát bằng gỗ và đặc biệt gần đó là một tượng sư tử đá. Đập Đá Dựng còn nổi tiếng do có một công viên trồng hoa rất đẹp, tất cả đều là hoa anh đào, mùa xuân nhất là dịp Tết Nguyên đán cả một cánh rừng hoa anh đào nở màu hồng phấn nhuộm cả một góc trời.
Sau này, nhà thủy tạ một cột bị nước lũ cuốn trôi, tượng sư tử bị sụp do đá lở, vườn hoa anh đào già cỗi bị chặt làm củi. Công viên vườn hoa giờ đã mọc lên một xóm nhà tự phát, số diện tích đất còn lại bị chiếm để trồng bạch đàn. Các cây rừng cổ thụ cũng đã chết khô hoặc bị đốn lấy gỗ, các bầy sóc rừng, chim chóc không còn nơi trú ngụ. Đập Đá Dựng chỉ còn giá trị là nơi phục vụ nước sinh hoạt.
Tuy nhiên, phía xa chân đập khoảng trăm mét là những bãi đá con, bãi cát vàng là địa điểm thú vị dựng những căn lều cho học sinh cắm trại, picnic. Trên mặt hồ hoăc hai bên sông còn là những vị trí lý tưởng cho những người ham thích câu cá. Nơi đây có một loại cá rất lớn đó là cá chình sông, có con nặng tới 2- 3 kg, thịt rất ngon, bây giờ trở thành món đặc sản cho các nhà hàng.
Theo năm tháng, cảnh quan Đập Đá Dựng giảm đi nhiều do sự thiếu ý thức gìn giữ của con người. Nhưng nhờ có sự can thiệp của các cấp thẩm quyền, Đập Đá Dựng ngày càng được quan tâm tu sửa, bảo tồn và phát triển hơn nữa để biến nơi đây thành công viên nước có sự tồn tại của hồn đá núi để lại dấu ấn khó phai nhòa trong lòng của bao du khách phương xa khi đến đây.
Bảo Anh BĐS.
